Diatomeeën in archeologische bodemmonsters
- Geplaatst door kenb
- Op 11 februari 2016
In opdracht van EARTH Integrated Archaeology heeft Koeman en Bijkerk bodemmonsters geanalyseerd op de soortsamenstelling van diatomeeën. Op grond van de analyseresultaten is een reconstructie gemaakt van het landschap.
De aangeleverde bodemmonsters werden na een drie wasstappen allereerst beoordeeld op de aanwezigheid van diatomeeën. In alle monsters werden diatomeeën aangetroffen. Vervolgens werden de monsters verder bewerkt om de aanwezige diatomeeënschaaltjes verder te concentreren en zoveel mogelijk zand te verwijderen. De schaaltjes in deze opgewerkte monsters werden vervolgens ingebed in een inbedmiddel en verder geanalyseerd.
Van elk monster werden 200 schaaltjes tot op soort gedetermineerd. De aangetroffen taxa zijn gecategoriseerd in een aantal soortgroepen en indices. Voor de reconstructie van kustlandschappen worden de categorieën levensvorm en saliniteit gebruikt. De levensvorm refereert aan het milieu waarin de betreffende soort leeft. Zo zweeft een planktonische soort in de waterkolom en groeit een epifytische soort voornamelijk op plantaardig substraat.
Aan de hand van het voorkomen van diatomeeën kan worden bepaald welk milieu aanwezig was. Door de analysegegevens van de verschillende opeenvolgende bodemlagen te combineren kunnen ook de landschappelijke veranderingen in de tijd worden gereconstrueerd. Hiervoor worden niet alleen diatomeeën gebruikt maar onder andere ook botanische macroresten, pollen en mollusken. De gegevens van de verschillende soortgroepen vullen elkaar aan of versterken de uiteindelijke reconstructie.
Het landschap heeft voortdurend onder invloed van de zee gestaan en kan het beste worden omschreven als een marien-brak intergetijdegebied met spaarzaam begroeide zand en slikplaten. In de onderzochte periode is het landschap wel steeds veranderd waarbij de invloed van zee niet altijd even sterk aanwezig was.
Kiezelalgen of diatomeeën komen in allerlei uiteenlopende milieus voor en reageren snel op veranderingen in hun omgeving. Omdat veel bekend is over de ecologie van de soorten hebben diatomeeën een grote toegevoegde waarde in de archeologie en paleoecologie. Ze kunnen niet alleen worden gebruikt voor het reconstrueren van landschappen maar ook voor klimaatsverandering en antropogene invloeden op lokaal niveau.
Voor meer informatie over het gebruik van diatomeeën in bodemmonsters kunt u contact opnemen met Geurt Verweij.
